Νόαμ Τσόμσκι, Μαρκ Μαζάουερ, Τζον Κένεθ Γκαλμπρέιθ, Ντανιέλ Κοέν, Σιμόν Βέιλ και Σαούλ Φριντλέντερ είναι μερικοί μόνο από τους συγγραφείς που οι Ελληνες εκδότες εξασφάλισαν έργα τους, τα οποία απαντούν στις αγωνίες των καιρών και στις ανάγκες του μέλλοντος
Επιμ.: Παρή Σπίνου
Οι μισθοί περικόπτονται, η ανεργία αυξάνεται, τα εκκαθαριστικά της εφορίας καταφτάνουν με δυσάρεστα μαντάτα κι ένα θερμό φθινόπωρο ανοίγεται μπροστά μας. Στα «μικρά» καθημερινά προβλήματα που απασχολούν όλους, αλλά και στα «μεγάλα» παγκόσμια κοινωνικά, πολιτικά και οικονομικά ζητήματα η σκέψη των σύγχρονων διανοητών έρχεται αν όχι να προτείνει λύσεις, τουλάχιστον να επιχειρήσει να δώσει κάποιες απαντήσεις και να ερμηνεύσει τα σημεία των καιρών. Σ” αυτήν την κατεύθυνση κινούνται 10 δοκίμια και μελέτες σημαντικών προσωπικοτήτων, όπως οι Νόαμ Τσόμσκι, Μαρκ Μαζάουερ, Σαούλ Φριντλέντερ, Πιερ Ροζανβαλόν, Τζον Κένεθ Γκαλμπρέιθ, Σιμόν Βέιλ, που αναμένεται να κυκλοφορήσουν στα ελληνικά τους επόμενους μήνες.
* Χαράς ευαγγέλια για τους πολυάριθμους στην Ελλάδα θαυμαστές του Νόαμ Τσόμσκι. Σε έναν τόμο με τίτλο «Πώς λειτουργεί ο κόσμος» (εκδ. Κέδρος, μτφρ. Μαρία-Αριάδνη Αλαβάνου) συγκεντρώνονται 4 από τα πιο δημοφιλή βιβλία του. Στο εξωτερικό κυκλοφόρησαν στο πλαίσιο της σειράς Real Story και έχουν πουλήσει συνολικά περισσότερα από 600.000 αντίτυπα, αποδεικνύοντας την ανθεκτικότητά τους μέσα στον χρόνο και επιβεβαιώνοντας τη διαχρονικότητα της σκέψης του. Είκοσι χρόνια πριν ο Τσόμσκι έγραφε: «Το 1970, το 90% του διεθνούς κεφαλαίου διαχεόταν στο εμπόριο και σε μακροπρόθεσμες επενδύσεις –άλλες περισσότερο, άλλες λιγότερο παραγωγικές– και το 10% διοχετευόταν σε κερδοσκοπικές δραστηριότητες. Από το 1990 και μετά, τα νούμερα αυτά αντιστράφηκαν».
* «Πού πηγαίνει η δημοκρατία;» Οκτώ σημαντικοί στοχαστές του καιρού μας, οι Τζ. Αγκάμπεν, Α. Μπαντιού, Ντ. Μπενσαΐντ, Γ. Μπράουν, Ζ.Λ. Νανσί, Ζ. Ρανσιέρ, Κ. Ρος, Σ. Ζίζεκ, απαντούν σ” αυτό το ερώτημα στο ομότιτλο βιβλίο που θα κυκλοφορήσει από τις εκδόσεις Πατάκη. Εδώ, δεν θα βρει κανείς έναν ορισμό της δημοκρατίας, ούτε οδηγίες χρήσης και ακόμη λιγότερο μια ετυμηγορία υπέρ ή κατά. Προκύπτει απλώς ότι η λέξη δεν είναι προς εγκατάλειψη, γιατί χρησιμεύει ως άξονας γύρω από τον οποίο περιστρέφονται οι πλέον ουσιώδεις διαμάχες για την πολιτική.
* Μαρκ Μαζάουερ: «Κυβερνώντας τον κόσμο. Η ιστορία μιας ιδέας» (εκδ. Αλεξάνδρεια). Το βιβλίο αυτό ζωντανεύει την εξέλιξη της φιλοσοφίας και της πολιτικής για τη διεθνή συνεργασία από την εποχή της ήττας του Ναπολέοντα μέχρι σήμερα. Σε μια εποχή κατά την οποία ο ΟΗΕ έχει δυσφημιστεί, η ισχύς των Ηνωμένων Πολιτειών αμφισβητείται, ενώ ασταθείς συνασπισμοί ισχύος και διαφορετικές δυνάμεις της αγοράς απειλούν και πάλι μεγάλα τμήματα του κόσμου, η σκέψη του γνωστού Βρετανού ιστορικού, τακτικού επισκέπτη της χώρας μας, αναδεικνύεται εξαιρετικά επίκαιρη.
* Εμβληματικός οικονομολόγος του 20ού αιώνα, υποστηρικτής του αμερικανικού φιλελευθερισμού, o πολυγραφότατος («Η κοινωνία της αφθονίας», «Ο αμερικανικός καπιταλισμός», «Η μεγάλη κρίση του 1929» κ.ά.) Καναδοαμερικανός Τζον Κένεθ Γκαλμπρέιθ (1908-2006) έχει μείνει στην Ιστορία για τη φράση του: «Καπιταλισμός είναι η εκμετάλλευση του ανθρώπου από τον άνθρωπο. Στον κομμουνισμό συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο». Από τις εκδόσεις Ποταμός αναμένεται το βιβλίο του «Οι νόμιμες απάτες του καπιταλισμού». Οπως ο ίδιος έχει επισημάνει, «η οικονομία και γενικά τα πολιτικά και οικονομικά συστήματα καλλιεργούν τη δική τους αλήθεια είτε για λόγους πολιτικών ή οικονομικών πιέσεων είτε για λόγους μόδας. Kανένας δεν ευθύνεται νομικά γι” αυτό. Aπλώς όλοι προτιμούν να πιστεύουν αυτό που τους βολεύει».
* Οι δείκτες ικανοποίησης και ευημερίας παραμένουν στάσιμοι ή υποχωρούν, τόσο στις επιχειρήσεις όσο και στα άτομα. Αναμφίβολα η οικονομία οδηγεί τον κόσμο. Προς ποια κατεύθυνση όμως; Σύμφωνα με το νέο βιβλίο του Ντανιέλ Κοέν «Homo economicus, ένας (παραστρατημένος) προφήτης της νέας εποχής» (εκδ. Πόλις, μτφρ. Μιχάλης Μητσός), η οικονομία τείνει να επιβάλλει… το δικό της μοντέλο, όπου ο ανταγωνισμός νικά τη συνεργασία, ο πλούτος συσσωρεύεται. Ενα περίεργο είδος, ο «Homo economicus» ορθώνεται, διασπείροντας τη νεοδαρβινική λογική του. Επεκτείνοντας τις αναλύσεις του προηγούμενου βιβλίου του, «Ευημερία του κακού», ο γνωστός Γάλλος καθηγητής Οικονομικών (Paris I) μεταφέρει έναν προβληματισμό που καταλαμβάνει μία μακρά περίοδο και αφορά τη σχέση ανάμεσα στην αναζήτηση της ατομικής ευτυχίας και στην πορεία των κοινωνιών. Ξεκινώντας από την αρχαία Ρώμη και φτάνοντας στο σημερινό Πεκίνο, διερευνά τα διακυβεύματα της ψηφιακής και της γενετικής επανάστασης και χαρτογραφεί εκτενώς τις απολαύσεις και τα βάσανα του σύγχρονου κόσμου.
* Καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Ρώμης Sapienza, σύμβουλος πολλών αριστερών κυβερνήσεων στη Λατινική Αμερική, ο Λουτσιάνο Βασαπόλο έχει ταχθεί υπέρ της εξόδου από το ευρώ. Στο βιβλίο του «Η αφύπνιση των γουρουνιών (PIIGS)», που θα το κυκλοφορήσουν οι εκδόσεις Λιβάνη, αναφέρει συγκεκριμένα: «Σήμερα, πρέπει να επινοήσουμε μια Ευρώπη που δεν θα βλέπει τον εαυτό της ως μια “μεγάλη δύναμη”, ως ένα αεροπλανοφόρο που μεταφέρει βομβαρδιστικά για την πραγματοποίηση αποικιοκρατικών πολέμων. Η Ευρώπη έχει τη μοναδική ικανότητα να προσαρμόζεται και να αποδέχεται. Αν τα γουρούνια αφυπνιστούν, μπορούν να οικοδομήσουν μια Ευρώπη που θα είναι εντελώς διαφορετική από τη γερμανική Ευρώπη της ομίχλης και της καταχνιάς».
* Ο Πιερ Ροζανβαλόν, κορυφαίος Γάλλος κοινωνιολόγος και ιστορικός, δεν κρύβει τις αριστερές του πεποιθήσεις, ούτε τον στόχο του νέου του πονήματος «Η κοινωνία των ίσων» (εκδ. Πόλις, μτφρ. Αλέξανδρος Κιουπκιολής). Το πολιτικό διακύβευμα της εργασίας του «είναι να καταστήσει σαφές ότι το μέλλον της σοσιαλιστικής ιδέας στον εικοστό πρώτο αιώνα θα κριθεί από την κοινωνική εμβάθυνση του δημοκρατικού ιδεώδους», σημειώνει. «Ηρθε έτσι η ώρα του αγώνα για μια ολοκληρωμένη δημοκρατία, που θα πηγάζει από τη διασύνδεση των ιδανικών του σοσιαλισμού και της δημοκρατίας, τα οποία έχουν διαχωριστεί επί μακρόν. Οι μεγάλες πνευματικές και πολιτικές διαμάχες του μέλλοντος θα αφορούν την αποσαφήνιση των βάσεων και των μορφών της. Το παρόν βιβλίο δεν έχει άλλη φιλοδοξία από το να βάλει τον πρώτο λίθο σ” αυτό το εγχείρημα της αναθεμελίωσης».
* Μείζον έργο της φιλοσόφου και πολιτικής ακτιβίστριας Σιμόν Βέιλ (1909-1943) η «Ανάγκη για ρίζες», που γράφτηκε το 1949 και θα κυκλοφορήσει από τις εκδόσεις Κέρδος σε μετάφραση Μαρίας Μαλαφέκα. Συνοδεύεται από πρόλογο του Τ.Σ. Ελιοτ. Η Βέιλ γράφει: «Ενα ανθρώπινο ον έχει μια ρίζα μέσω της πραγματικής, δραστήριας και φυσικής συμμετοχής του στην ύπαρξη ενός οργανωμένου συνόλου το οποίο διατηρεί ζωντανούς ορισμένους θησαυρούς του παρελθόντος και ορισμένες προαισθήσεις για το μέλλον. Συμμετοχή φυσική, που συνάγεται δηλαδή αυτόματα από τον τόπο, τη γέννηση, το επάγγελμα, τον περίγυρο. Κάθε ανθρώπινο ον χρειάζεται να έχει πολλαπλές ρίζες. Εχει ανάγκη να προσλαμβάνει το σύνολο σχεδόν της ηθικής, διανοητικής, πνευματικής του ζωής, μέσα από τα περιβάλλοντα στα οποία εκ φύσεως ανήκει».
* Ορόσημο για την ιστοριογραφία του Ολοκαυτώματος, η μεγαλόπνοη δίτομη σύνθεση του Σαούλ Φριντλέντερ «Η ναζιστική Γερμανία και οι Εβραίοι (1933-1945)» θα κυκλοφορήσει από τις εκδόσεις Πόλις (μτφρ. Ηλια Ιατρού). Πρωτοεκδόθηκε το 1997 και το 2007, βραβεύτηκε με Πούλιτζερ και εστιάζει στο πώς η ναζιστική ιδεολογία υπαγόρευσε τη γερμανική πολιτική. Οπως αναφέρει η Αννα Μαραγκάκη στο επίμετρο, «η αντισημιτική εμμονή, υποστηρίζει ο Friedländer, βρισκόταν στην καρδιά του ναζιστικού ιδεολογικού σύμπαντος, ως ενοποιητικός κώδικας της φυλετικής κοινότητας και ως μέσο διαρκούς κινητοποίησης του καθεστώτος. Υπενθυμίζει τον θρησκευτικής Αποκάλυψης χαρακτήρα του “Mein Kampf”, διατυπώνει τον όρο “λυτρωτικός αντισημιτισμός” του οποίου τις ιστορικές συντεταγμένες εντοπίζει αφενός στη ριζωμένη στον γερμανικό και ευρωπαϊκό αντισημιτισμό αντι-εβραϊκή κουλτούρα, την οποία αναπαράγει και καλλιεργεί το ναζιστικό σύστημα, και αφετέρου στην κρίση του φιλελευθερισμού, με τον οποίο είχαν ταυτιστεί οι περισσότεροι Εβραίοι, όταν δεν είχαν ταυτιστεί με τον επαναστατικό σοσιαλισμό: οι Εβραίοι αναδείχθηκαν σε εκπροσώπους του κόσμου τον οποίο μάχονται έως θανάτου οι εχθροί του φιλελευθερισμού, του σοσιαλισμού και του κομμουνισμού».
* Kαθηγητής Πολιτικών Επιστημών και Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας, ο Αντονι Πάγκντεν σε ένα από τα τελευταία του βιβλία «Κόσμοι σε πόλεμο. 2.500 χρόνια πάλης ανάμεσα στην Ανατολή και τη Δύση» (εκδ. Αλεξάνδρεια) επιχειρεί να ανιχνεύσει και να κατανοήσει τις διαφορές που χωρίζουν αυτούς τους δύο κόσμους ανατρέχοντας στον 5ο π.Χ. αιώνα. Οταν οι Μηδικοί πόλεμοι εγκαινίασαν μια πάλη που δεν σταμάτησε ποτέ ανάμεσα σε δύο ηπείρους, την Ευρώπη και την Ασία, που ώς τότε μοιράζονταν μια κοινή ιστορία. Εκστρατείες του Μεγάλου Αλεξάνδρου στην Ανατολή, χριστιανισμός και Ισλάμ, κυριαρχία της Δύσης και κατάρρευση των μουσουλμανικών αυτοκρατοριών, θρησκεία, φιλοσοφία και επιστήμη, μεταρρύθμιση και παραδοσιοκρατία – τέτοιες συγκρούσεις διαμόρφωσαν, μεταξύ άλλων, την αυτοεικόνα της Δύσης ως ελεύθερης, εκκοσμικευμένης και σήμερα πλέον δημοκρατικής δύναμης στον κόσμο.
p.spinou@efsyn.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου